8.1.3 CO-preventie

CO-preventie

WAT IS CO?

Het agentschap Wonen-Vlaanderen stelde vast dat er in maar liefst 10 % van de gecontroleerde woningen een ernstig risico op CO-vergiftiging of koolstofmonoxidevergiftiging bestaat. Een probleem dat kan leiden tot het ongeschikt verklaren van de woning. Logisch, als je weet dat er jaarlijks meer dan 500 Vlamingen in het ziekenhuis belanden nadat ze CO hebben ingeademd.

 

CO of koolstofmonoxide is een kleur- en geurloos gas. Je ruikt het niet, je ziet het niet, je proeft het niet en je voelt het niet. Het is dus gevaarlijk en wordt wel eens “een stille doder” genoemd. CO ontstaat bij onvolledige of slechte verbranding, als er onvoldoende zuurstof in de kamer is of bij een slecht onderhouden verwarmingstoestel. Het komt enkel vrij bij verwarmingstoestellen met een vlam of verwarmingstoestellen werkend op gas, hout, kolen, stookolie en petroleum. Bij elektrische toestellen kan geen CO ontstaan. Elektrisch toestellen zijn dus veiliger in gebruik maar wel duurder in verbruik.

HOE HERKEN JE EEN CO-VERGIFTIGING?

Hoe kan je een CO-vergiftiging herkennen? De eerste tekenen van een CO-vergiftiging die het vaakst voorkomen zijn zeer banaal en worden dikwijls nauwelijk herkend: hoofdpijn, misselijkheid en een onverklaarbare vermoeidheid. Nadien krijgt het slachtoffer last van braken, duizeligheid en bewustzijnsverlies dat tot een coma en uiteindelijk zelfs tot de dood kan leiden. Let op: de klachten kunnen bij verschillende personen tegelijk voorkomen. Ook huisdieren reageren op een CO-vergiftiging. Wees ook alert of de klachten steeds op bepaalde tijdstippen terugkomen, bijvoorbeeld bij het nemen van een bad, een douche of tijdens de afwas.

 

Je kan ook zien aan je toestel zelf dat er een risico is op een CO-vergiftiging. Zo wijzen gele gasvlammen op een slechte verbranding en dus op de vorming van CO. Ook een hoge roetafzetting op muren rond gasgeisers kan hierop wijzen. Bovendien kan ook een abnormaal hoge vochtigheid en condensatie in huis wijzen op CO.

WAT MOET JE DOEN WANNEER IEMAND EEN CO-VERGIFTIGING HEEFT?

Heb je een vermoeden van CO-vergiftiging? Onderneem dan onderstaande stappen.

 

Voorkom dat je zelf slachtoffer wordt en let eerst op je eigen veiligheid. Ga nooit zomaar binnen in een ruimte waar iemand bewusteloos ligt. Zet daarom volgende stappen alleen als dat kan zonder risico voor je eigen veiligheid.

 

  • Zet ramen en deuren open.
  • Schakel het verwarmingstoestel of warmwatertoestel uit dat (vermoedelijk) de oorzaak is.
  • Evacueer iedereen naar buiten, bel de hulpdiensten (112) en vermeld dat het om een CO-vergiftiging kan gaan.
  • Als er slachtoffers zijn die niet meer ademen: begin met reanimatie.
  • Als er slachtoffers zijn die wel nog ademen maar bewusteloos zijn: leg ze op hun zij.

GEBREKEN DIE EEN RISICO OP CO-VERGIFTIGING KUNNEN INHOUDEN

Let op! Onderstaande lijst is niet limitatief.

 

  • Onvoldoende luchttoevoer in ruimtes met verbrandingstoestellen;
  • ondeskundige plaatsing en aansluiting van de toestellen;
  • niet verdichte aansluitingen van de rookgasafvoer met de schoorsteen;
  • bovendakse schoorsteen mondt uit in een zone van statische overdruk, of de uitmonding wordt gehinderd door naburige hindernissen zoals gebouwen en bomen;
  • ernstig beschadigde toestellen en onveilige toestellen (vnl. aan de verbrandingsruimte of afvoer …);
  • een verkeerd gebruik van de toestellen (vb. vijflitergasgeiser type A voor een douche of bad);
  • een slechte en/of onvolledige verbranding (gele vlam);
  • toestellen gevoed door kolen of andere vaste brandstoffen zijn overgedimensioneerd (de capaciteit van het toestel is te groot ten opzichte van de te verwarmen ruimte, waardoor een slechte verbranding ontstaat);
  • er is een dampkap met extractie naar buiten aangesloten op het afvoerkanaal (onderdruk);
  • er zijn toestellen aangesloten op hetzelfde rookkanaal die op verschillende brandstoffen werken;
  • er zijn atmosferische branders en branders met ventilator op eenzelfde schoorsteen aangesloten;
  • de beveiligingsinrichting is uitgeschakeld of onklaar gemaakt;
  • het afvoerkanaal buiten de woning is niet geïsoleerd (vooral een probleem bij hoge rendementstoestellen); de afvoer is overgedimensioneerd (te grote sectie) of gedeeltelijk belemmerd;
  • er zijn ernstige barsten, scheuren of beschadigingen aan de schoorsteen of schoorsteenmantel;
  • ondeskundig gebruik van de installaties;
  • …

HOE KAN IK CO-VERGIFTIGING VOORKOMEN?

Hieronder vind je alvast een aantal tips om CO-vergiftiging te voorkomen:

 

  • Zorg voor voldoende verluchting en ventilatie in uw woning:
    • Ventileren: Zorg 24 uur op 24 voor een aanvoer van verse lucht via een mechanisch ventilatiesysteem, ventilatieroosters, een raam in kiepstand of op een kier.
    • Verluchten: Zet uw raam wijd open. Verluchten doet u best tijdens en na gebruik van een verwarmings- of warmwatertoestel dat zuurstof uit de leefruimte haalt zoals een openhaard, een 5-liter geiser in de keuken, een gaskachel of een badgeiser (type B).

 

  • Verplaatsbare verwarmingstoestellen op gas of petroleum gebruik je beter niet. Al zeker niet om een grote koude te verjagen of langer dan 10 minuten per half uur. Je plaatst de toestellen best ook niet in kleine ruimtes. Zet altijd een raam op een kier of op kiepstand.

 

  • Gebruik nooit een barbecue in huis.

 

  • Schoorstenen en rookkanalen.
    • De afvoer van schoorstenen en rookkanalen mag niet uitmonden in een zone van  schadelijke statische overdruk en niet gehinderd worden door bomen, struiken of hoge gebouwen. De gebruikte materialen voor het aansluitkanaal of de rookgasafvoet moeten onbrandbaar zijn, mechanisch bestemd tegen een voldoende hoge temperatuur en voldoende weerstand bieden tegen de chemische inwerking van de rookgassen. Gebruik dus o.a. nooit een flexibele slang zoals voor een dampkap. De schoorsteen moet bovendien droog zijn en mag geen gaten of scheuren laten zien. CO kan immers door een scheur in de schouw in een andere kamer binnendringen.
    • Sluit kachels en ketels correct aan op de schoorsteen en laat deze regelmatig reinigen. Ook vogelnesten in de schoorsteen kunnen gevaarlijk zijn!
    • Er bestaan ook geisers, kachels en ketels met muurdoorvoer. Deze toestellen hebben geen schoorsteen nodig. Zij zuigen de nodige lucht direct van buiten aan en drijven de verbrandingsgassen rechtstreeks weer naar buiten. Het zijn zeer veilige toestellen als ze goed zijn aangesloten. Bij aankoop zijn ze wel iets duurder.

 

  • Gebruik toestellen op een veilige manier en zorg voor voldoende onderhoud.
    • Laat geisers en verwarmingstoestellen plaatsen door een vakman. Laat ze onderhouden en gebruik ze op de juiste manier. Plaats bij voorkeur een toestel met rookafvoer. Ongeveer de helft van de CO-vergiftigingen wordt veroorzaakt door kleine 5-liter-keukengeisers (gastoetstel type A) die aangesloten worden op een douche of een bad, wat echt niet de bedoeling is. Gebruik voor een douche minstens een 10-litergeiser (gastoestel type B) met een debiet van 10 l per minuut) en voor een bad minstens een 13-litergeiser (gastoestel type B met een debiet van 13 l per minuut). In de handleiding ‘Technische richtlijnen voor woningkwaliteitsonderzoek’, p. 131 kan je meer informatie vinden over het gebruik en de plaatsing per type toestel.
    • Nieuwe toestellen hebben een beveiliging voor als de schoorsteen niet goed trekt. Verwijder deze nooit!
    • Centrale verwarmingsinstallaties op gas moeten om de twee jaar verplicht een onderhoudsbeurt krijgen. Voor installaties op stookolie en vaste brandstoffen is dit jaarlijks verplicht. Het is de gebruiker die het onderhoud moet uitvoeren. In huurwoningen is dit dus de huurder. Klik hier om op de website van de Vlaamse Overheid de wettelijk regels over het onderhoud van centrale verwarmingsinstallaties te vinden.

 

  • Plaats een goedgekeurde CO-melder op een correcte manier. Hij kan je leven redden.

 

  • Een kachel op een lage stand laten branden is gevaarlijk. Dit vermindert de trek in de schoorsteen. Plaats daarom nooit een te grote kachel in een kleine kamer. Want je zal het dan vlug te warm krijgen en toch de kachel op een lage stand zetten. Dat is heel gevaarlijk. Laat de zuurstofklep van een kolen- en houtkachel voldoende open. Er moet steeds genoeg zuurstof bij de vlammen kunnen. Zorg dat er via een raam of deur lucht binnen kan.

 

Meer informatie over het voorkomen van CO-vergiftiging vind je op de website van het antigifcentrum en in de handleiding ‘Technische richtlijnen voor een woningkwaliteitsonderzoek’.

Meer informatie